19 marca 1915 roku, w dniu imienin Józefa Piłsudskiego przed dworem w Grudzynach, oficerowie legionowi ustawili się wraz z Komendantem do fotografii. Zdjęcie zrobił Tadeusz Langier, „upełnomocniony fotograf I Brygady”, żołnierz 1. Pułku Ułanów. Z brygadą przeszedł jej szlak bojowy do Bugu, a może też dalej, lecz ostatnie znane zdjęcie wykonane przez niego, przedstawia przejście sztabu I Brygady po zaimprowizowanym moście przez Bug, na Wołyń.

Langier fotografował pozycje I Brygady pod Konarami, gdzie, w maju 1915 roku rozegrała się jedna z najbardziej krwawych walk Legionów. Jest autorem świetnego zdjęcia przedstawiającego galopujących kawalerzystów 1. Pułku Ułanów pod Domaradzicami. Zdjęcia Langiera były wydawane przez Naczelny Komitet Narodowy w seriach pocztówek: „Beliniacy”, „W ziemi lubelskiej” (są tu także zdjęcia Władysława Jeleniewskiego) oraz „Od Nidy do Bugu”. Langier służył następnie w Wojsku Polskim, jego nazwisko znajduje się w spisie oficerów pozostających w służbie czynnej. Był wówczas porucznikiem 22. Pułku Ułanów. W 1931 roku otrzymał Krzyż Niepodległości.

Gdy Tadeusz Langier nosił legionowy mundur, po drugiej stronie frontu znajdował się jako oficer armii rosyjskiej, Stanisław Ignacy Witkiewicz, z którym był zaprzyjaźniony. Poznali się na przełomie XIX i XX wieku w Zakopanem, Langier miał pod Giewontem zakład fotograficzny i to on, jak się przyjmuje, wprowadzał Witkiewicza w tajniki robienia zdjęć. Profesor Janusz Degler, witkacolog, pisał, że Witkiewicz w testamencie pisanym w 1914 roku zapisał Langierowi wszystkie klisze, z wyjątkiem tych, na których była narzeczona, Jadwiga Janczewska. Właśnie w tamtym roku popełniła samobójstwo, co Witkiewicz ciężko przeżył.

Langier wykonał jedno z najbardziej znanych zdjęć Witkacego, w napoleońskiej pozie. Z kolei Witkiewicz portretował Langiera na swoich zdjęciach. Oprócz fotograficznej pasji łączyły ich także przedsięwzięcia teatralne związane z wystawianiem sztuk Witkacego. W latach II Rzeczypospolitej Langier był, między innymi dyrektorem banku „Galicja”, po przejściu na emeryturę powrócił do Zakopanego, gdzie zmarł w 1939 lub 1940 roku.

Tomasz Stańczyk

Na zdjęciu: Patrol kawalerii w Domaradzicach. Zdjęcie Tadeusza Langiera. Źródło: Biblioteka Narodowa

Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku stworzyło i rozwija platformę internetową Żołnierze Niepodległości, aby upamiętnić oraz uhonorować wszystkich walczących o niepodległość i granice Rzeczypospolitej. Portal został pomyślany tak, by odwiedzający mogli w jednym miejscu zapoznać się zarówno z biogramami żołnierzy – w myśl legionowej dewizy „Każdy się liczy” – jak również z interesującymi artykułami o tematyce historycznej.

PKN ORLEN jest Mecenasem projektu „Żołnierze Niepodległości” oraz Mecenasem Muzeum.