Olga Niewska była nie tylko wybitną, ale także przedsiębiorczą artystką, która umiała uzyskać zamówienia na rzeźby przedstawiające sławnych Polaków. Rzeźbiarski portret Marszałka Józefa Piłsudskiego należy do najwybitniejszych z jej prac. Niewskiej pozowali najwybitniejsi II RP – zarówno politycy: Ignacy Mościcki, Walery Sławek, Ignacy Daszyński, generałowie: Tadeusz Kasprzycki i Gustaw Orlicz-Dreszer, aktorki: Mieczysława Ćwiklińska i Zula Pogorzelska, jak i lekkoatletka Stanisława Walasiewiczówna.

Rzeźbiarski portret Marszałka

Nie wiadomo, jak i dzięki komu Niewska dotarła do Józefa Piłsudskiego i skłoniła go, by przyjechał pozować do jej pracowni. Nie wie tego nawet Wojciech Przybyszewski, znakomity znawca twórczości Niewskiej i autor książki o niej. Rzeźbiarka była uczennicą Konstantego Laszczki, który w latach I wojny wykonał popiersie Piłsudskiego, i to być może on mógł pośredniczył w nawiązaniu kontaktu z Marszałkiem.

W pracowni artystki

Niewska zgłosiła się do Piłsudskiego w ostatniej chwili przed jego powrotem do życia politycznego. Marszałek pozował bowiem rzeźbiarce w kwietniu 1926 r. Zadbała o to, by ten moment utrwalić na zdjęciu. Piłsudski Niewskiej to chyba najlepszy jej portret rzeźbiarski. Marszałek stoi wsparty na szabli, jest lekko pochylony, wzrok ma wbity w ziemię. Tak jakby przytłaczał go ciężar decyzji, którą podejmie: przeprowadzenia zbrojnej demonstracji. Niewska, oczywiście, nie mogła o tym wiedzieć.  Jeśli zaproponowała taką właśnie pozę, to dlatego, by pokazać Piłsudskiego zamyślonego nad sprawami państwa.

Wdzięczny manekin

Marszałkowi spodobał się gipsowy model rzeźby.  Ofiarował Niewskiej  jego zdjęcie, być może właśnie to z pracowni, z dedykacją: „Przemiłej pani Oldze – wdzięczny manekin.”  Niestety, ani gipsowy model, ani odlew rzeźby nie zachowały się.

W 2006 r. w Gdańsku odsłonięty został pomnik Józefa Piłsudskiego, wykonany przez rzeźbiarza Tomasza Radziewicza.  Jego Piłsudski, choć pokazany w ruchu, jest podobny do rzeźby Niewskiej. Przygarbiony, z pochyloną głową, jest  zamyślony.  Być może to najciekawszy powstały współcześnie pomnik Marszałka. Radziewicz, tak jak Niewska, zrezygnował z pokazania Piłsudskiego jako zwycięskiego wodza (Marszałek trzyma buławę za plecami), polityka patrzącego śmiało przed siebie, człowieka, który całą swoją postawą wyraża siłę i zdecydowanie.  Przygarbiony, jakby przytłoczony odpowiedzialnością na nim spoczywającą, Piłsudski Niewskiej i Piłsudski Radziewicza, nie jest postacią pomnikową.

Autor: Tomasz Stańczyk