Modernistyczny dom przy alei Szucha w Warszawie wybudowany został w drugiej połowie lat 30, dla Oficerskiej Spółdzielni Mieszkaniowo-Budowlanej „Proporzec”. Dom zaprojektował znany architekt Edgar Norwerth, twórca kompleksu Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego, który powstał z inicjatywy marszałka Józefa Piłsudskiego.

Do spółdzielni należeli ludzie z pomajowej elity władzy, między innymi Walery Sławek, Kazimierz Sosnkowski, Adam Koc. Dom przy alei Szucha 16 nazywano generalskim, gdyż zamieszkali w nim wysocy rangą oficerowie, między innymi generałowie Kazimierz Sosnkowski, Janusz Gąsiorowski, Józef Kordian-Zamorski.

Nowoczesny dom odpowiadał standardowi dzisiejszych apartamentowców, a najmniejsze lokale miały 100 m.kw. 2 maja 1939 roku w swoim mieszkaniu strzelił do siebie z browninga Walery Sławek, usunięty z życia politycznego przez rządzący polską duet Mościcki -Śmigły, były premier i marszałek Sejmu, najbliższy współpracownik Józefa Piłsudskiego. Tajemnica jego śmieci nie została do dziś wyjaśniona. Najbardziej przekonywującym wyjaśnieniem jest to, że samobójstwo było protestem przeciw polityce wewnętrznej i zagranicznej, jaką prowadzili następcy Marszałka.

Jesienią 1939 roku Niemcy wypędzili z kamienicy jego lokatorów. Znajdowała się bowiem w projektowanej dzielnicy niemieckiej, na wprost gmachu Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, zajętego przez Gestapo. W maju 1944 żołnierze oddziału „Pegaz” Armii Krajowej próbowali zabić mieszkającego przy Szucha 16 gestapowca Waltera Stamma, odpowiedzialnego za walkę z polską konspiracją. Nie zdołali jednak dotrzeć do jego mieszkania. Wywiązała się strzelanina, zamachowcy dokonali odwrotu pod gradem kul. W rezultacie zginęło dziewięciu z nich. Zaraz po II wojnie światowej budynek przejęły władze komunistyczne. Zamieszkali w niej nowi prominenci, między innymi dawny legionista, Zygmunt Berling, posiadający generalski komunistyczny stopień. Kamienica zyskała nowe miano – Akwarium, gdyż lokatorami były „grube ryby”. Ale mieszkali przy Szucha 16 także ludzie kultury i nauki, m.in. Adam Hanuszkiewicz, Stefan Kisielewski, profesor Leopold Infeld. Dziś na murze domu widnieją tablice upamiętniające Walerego Sławka i zamach na Stamma.

Tomasz Stańczyk

Zdjęcie pochodzi z Narodowego Archiwum Cyfrowego.