Profesor Grzegorz Nowik, główny historyk naszego muzeum, przewodniczący Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej, przedstawia w książce „Polskie związki skautowe i harcerskie 1909-1922” zarys organizacyjny harcerstwa w pierwszych latach jego istnienia.

Pierwsi zainteresowali się skautingiem działacze niepodległościowego „Zarzewia”, którzy od 1909 roku wprowadzili elementy skautingu do szkolenia w tajnych Oddziałach Ćwiczebnych Polskiego Związku Wojskowego (Armii Polskiej). Działacze PZW porozumieli się z Towarzystwem Gimnastycznym „Sokół”. Dzięki temu w Galicji powstały jawne skautowe drużyny sokole. Andrzej Małkowski, członek Armii Polskiej, przetłumaczył książkę „Scouting for Boys” generała Roberta Baden-Powella, założyciela skautingu. Była to podstawowa lektura dla polskiego skautingu, nazwanego później harcerstwem.

Książka przypomina, że kolebką polskiego harcerstwa jest Lwów. W tym mieście zorganizowano w 1910 roku pierwszy kurs skautingu, a w kolejnym roku została utworzona Naczelna Komenda Skautowa. Drużyny skautowe powstawały we wszystkich zaborach. W Królestwie Polskim działały konspiracyjnie. Drużyny zakładano również na Syberii, w Mandżurii, Stanach Zjednoczonych i w Europie Zachodniej.

W pierwszych dniach listopada 1918 roku w Lublinie odbył się Zjednoczeniowy Zjazd Harcerstwa, podczas którego powstał Związek Harcerstwa Polskiego.

Książka ukazała się nakładem Niezależne Wydawnictwo Harcerskie i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

Recenzował: Tomasz Stańczyk