Rodzice chrzestni Wandy i Jadwigi Piłsudskich

 

Pierwszą córkę Józefa Piłsudskiego – Wandę, urodzoną w lutym 1918 r., podawali do chrztu Aleksander Prystor i Helena Sujkowska. Piłsudski był wówczas niemieckim więźniem i przebywał w twierdzy magdeburskiej.

Prystor, krajan Piłsudskiego, był jego starym przyjacielem. Działali razem w Organizacji Bojowej PPS, razem też brali udział w słynnej akcji pod Bezdanami w 1908 r. Prystor był jednym z działaczy Związku Walki Czynnej. Aresztowany przez carską policję, został skazany na 7 lat katorgi i zesłanie.  W pierwszych latach niepodległości był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, a podczas wojny z bolszewicką Rosją – adiutantem Piłsudskiego. Brał też udział w walkach, służąc w 201 pułku piechoty.  Po przewrocie majowym pełnił urząd ministra pracy i opieki społecznej oraz przemysłu i handlu. W latach 1931-1933 był premierem, a od 1935 do 1938 r. marszałkiem Senatu. W 1939 r. został aresztowany przez NKWD. Zmarł w sowieckim więzieniu w 1941 r.

Helena Sujkowska, zwana także Haliną, była dawną znajomą Piłsudskiego, który w czasach przed I wojną gościł u jej rodziców. Sujkowska zaangażowała się w działalność wspierającą  Legiony Polskie, należała do Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego oraz POW. Była żoną Antoniego Sujkowskiego, geografa, eksperta delegacji polskiej podczas Konferencji Pokojowej w Paryżu i matką Zbigniewa, żołnierza Pierwszej Kompanii Kadrowej. Sujkowska przyjaźniła się z Aleksandrą Szczerbińską, przyszłą żoną Piłsudskiego. Gdy Marszałek, mieszkając w Sulejówku, przyjeżdżał do Warszawy, zatrzymywał się czasami u Sujkowskich. W 1938 r. Helena Sujkowska została senatorem.  W konspiracji działała od września 1939 r. Poległa, jako łączniczka AK, podczas powstania warszawskiego.

Rodzicami chrzestnymi Jadwigi Piłsudskiej, która urodziła się w lutym 1920 r., byli Czesław Świrski i Zofia Kadenacy. Świrski pochodził ze starego kniaziowskiego (książęcego) rodu, lecz majątkowo bardzo podupadłego. Należał do Organizacji Bojowej PPS i fabrykował bomby. Brał udział w akcji pod Bezdanami. Niedługo później został aresztowany przez carską policję i skazany na karę śmierci, chociaż udawał obłąkanego. Karę śmierci zamieniono na dożywotnią katorgę, z której uwolniła go rewolucja w Rosji. W listopadzie 1918 r. w jego warszawskim mieszkaniu zatrzymał się Józef Piłsudski, zanim przeniósł się do Belwederu. Świrski, jako adiutant Piłsudskiego, miał duży udział w przełamaniu niechęci Ignacego Jana Paderewskiego do Naczelnika Państwa. W późniejszych latach pracował m.in. jako notariusz. Jeszcze przed II wojną światową wyemigrował do Brazylii i tam zmarł w 1973 r.

Zofia Kadenacy, żona wileńskiego lekarza Bolesława Kadenacego, który leczył matkę Marszałka, była siostrą Józefa Piłsudskiego, starszą od niego o dwa lata. I to z nią, spośród całego rodzeństwa, czuł się najmocniej związany. W jakimś stopniu siostra zastępowała mu matkę, która zmarła, gdy Piłsudski miał siedemnaście lat. Siostrę nazywał Piłsudski „Zulą” albo „ciocią Zulą”. Gdy Marszałek podupadł na zdrowiu w ostatnich latach życia, Zofia Kadenacy pomagała w opiece nad nim, wykonując m.in. masaże. Zmarła w lutym 1935 r. Mimo ciężkiego stanu zdrowia Piłsudski pojechał do Wilna na jej pogrzeb.

Autor: Tomasz Stańczyk

Na zdjęciu: Marszałek z rodziną w Pikieliszkach. Pierwsza z lewej: Jadwiga Piłsudska, czwarta z lewej – Zofia Kadenacy, jej matka chrzestna (zbiory Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku).